Yazıyı okuma süresi bilgi sahibi olmak isteyenler için 3dk‘dır.
Finans programlarında , sosyal medyada, birçok borsa forumlarında, çoğu zaman hisselerin getirisinin dolar bazında değerlendirildiğine şahit olmaktayız “Hisseler dolar bazında yerinde sayıyor, döviz, altın aldı başını gitti, gerçekte TL bazında kazanç var gibi görünse bile dolar bazında aslında herhangi bir kazanç söz konusu değil” şeklinde bilinçli yatırımcıların serzenişi vardır. Ancak bu serzeniş %100 doğru bir serzeniştir. Doğru olan reelde döviz bazında veya altın gibi bilindik bir enstrüman karşısında bir kazancın olup olmadığının tespitini yapmaktır.
Dolar bazında gerçekten bir kazanç elde edilmek isteniyorsa bu süreçte vade ve alım seviyesi çok büyük önem kazanmaktadır. Kriz veya ekonomik sıkıntıların had safhada olduğu yıllarda borsanın düşmesi ile dolar bazında hisselerde büyük değer kayıpları yaşanmaktadır. Aslında tam da bu dönemler belirli bir süre hisseyi tutmak koşulu ile dolar bazında kazanç sağlamak için büyük fırsatlar içermektedir.
Haziran 2008 tarihinde Ereğli Demir Çelik hisseleri 1,36 $‘dan işlem görmekte iken 13/09/2019 tarihi ile 1,24 $‘dan işlem görmektedir. Aradan koskoca 10 yıl geçmiş ve Ereğli hissesi hala 10 yıl önceki dolar bazındaki fiyatının altında işlem görmektedir. Ancak 25 yıl vadede baktığımızda ise dolar bazında Ereğli’de %918 kazanç söz konusudur.
Yine 26/02/2018 tarihinde 2,35 $‘dan işlem gören Ereğli Demir Çelik hisselerinin, 13/09/2019 Cuma kapanış tarihi ile 1,24 $‘dan işlem gördüğü düşünüldüğünde Şubat 2018’de Ereğli Demir Çelik alan bir yatırımcı Dolar bazında %47 kayıptadır. Portföyün tekrar aynı seviyeye gelebilmesi için, dolar kurunun sabit kaldığı varsayımı ile hissenin neredeyse %90 prim yapması gerekmektedir.
Ben tabloyu hazırlarken çok daha uzun vadeye, gidebildiğim son noktaya kadar gittim 1995-1997 yılları arasında işlem gören veya o dönem halka arz edilmiş herkesin bildiği en eski, en köklü şirketlerden 30 tane hisseyi rastgele belirleyip bir tablo hazırladım.
Bu tablonun en başındaki 5 hissenin çok müthiş getirileri var, eğer o yıllarda bu hisselerden alıp 25 yıl taşıyabilen, daha doğrusu unutan oldu ise, şu an yaşıyorsa kendileri, yaşamıyorsa evlatları ve mirasçılarına piyango vurmuş diyebiliriz.
Ancak uzun vade bile olsa herkesin bu kadar şanslı olması pek mümkün değil, yukarıdaki 5 hisse ASELS, ENKAI, TUPRS, FROTO, EGEEN dışındaki bu tablo dışında kalan 25 hisseye o yıllarda eşit oranda 400 $ yatırım yapmış olsaydık 10.000 USD başlangıç yatırımı 25 yılda ortalama 50.000 USD olacaktı. $ bazında 25 yılda %400 net kazanç elde etmiş olacaktık.
Ancak unutmamak gerekir ki 25 yıl vadeden bahsediyoruz, Türk yatırımcısının ortalama vadesi 6 ay bile değil, bu şekilde dolar bazında kazanç elde edebilen yatırımcısı sayısının oldukça az olduğunu tahmin etmek çok zor değil.
Yanlış seviyeden alım yapan yatırımcının 5-10 yıl, yani çok uzun vade bile olsa dolar bazında kâra geçemeyeceğini yukarıda Ereğli örneğinde vermiştik ve yine birçok hissede benzer durumlar mevcut, örneğin THYAO, dolar bazında 25 yılda %25 kazanç, yani yerinde saymış diyebiliriz.
Maalesef Borsa İstanbul’da dolar bazında kazancı bırakın, birçok hissede ana parayı TL olarak korumak bile büyük marifet. Yani aslında dolar bazında baktığımızda 20-30 hisse dışında uzun vadede dolar bazında kazanç elde etmek çok zor görünüyor. Üstelikte bu örnekleme yapılan tablodaki hisse senetlerinin gelecekteki akibetleri belirsiz, ben şu an sonuca bakarak geçmişe bakarak kolaylıkla analiz yapıyorum ama gelecek geçmişteki gibi kolay olmayacak, borsada dolar bazında gerçek getiri sağlamak göründüğü kadar kolay değil.
Bu analizden şu sonucu çıkarabiliriz, uzun vade bile olsa hiç işlem yapmamak, zirve ve dip fırsatları alım ve satım yaparak değerlendirmemek bize çok pahalıya mal olabilir veya boşu boşuna az bir karla belki de büyük bir zararla uzun yılları heba etmiş oluruz.
Yine Ereğli Demir Çelik’ten örnek vermek gerekirse 2017 başında 0,93 Dolar’dan Ereğli hissesi alan bir yatırımcı, tam 1 yıl sonra 2018 başında dolar bazında %150 kazanç elde etmiş, özellikle yabancıların işlem yaptığı büyük hisselerde dolar bazındaki büyük düşüşlerin sonrasındaki alınan hisselerde birkaç yıl içinde ciddi karlar oluşabilmektedir.
Borsa her zaman yukarıya gitme eğilimindedir. Ancak borsa yukarıya giderken onlarca kez derin vadilere düşer çıkar, Bu derin uçurumların vadilerin diplerinde fırsatları yakalayanlar 5-10-20 yıl süreçleri beklemeden ciddi kazanç sahibi olabilirler. Kriz ve durgunluk dönemlerinde dolar bazında dip yapmış, ülkenin önde gelen şirketlerinin hisselerinden bir portföy oluşturarak 1-5 yıl vade içerisinde büyük kazançların elde edebileceği notunu tekrar düşerek yazımı sonlandırıyorum.
Son söz, paranız sağlığınızı bozmasın, borsada fırsatlar asla bitmez.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. .
